Czahar

Rok 2022

Wykluczenie i Obrączkowanie

Czahar wykluł się między 21 a 23 kwietnia 2022 roku w okolicach wsi Serniawy, będącej częścią Poleskiego Parku Narodowego. Był jednym z dwóch piskląt monitorowanego gniazda, gdzie niestety dwa inne gniazda poniosły straty. Już po dwóch dniach przebywania w gnieździe, młody żuraw oddalił się na 70 metrów na platformę zbudowaną przez rodziców, gdzie spędził kilka kolejnych dni.

23 czerwca 2022 roku, w wieku 61 dni, Czahar został zaobrączkowany i wyposażony w nadajnik GPS/GSM. Pomiary biometryczne wykazały, że ważył 4,200 g, a jego skrzydła miały długość 480 mm. Dodatkowe wymiary to długość skoku wynosząca 280 mm oraz długość głowy 152 mm. Na podstawie tych danych przypuszczono, że Czahar jest samcem, co później potwierdziły obserwacje. Jego imię, „Czahar”, pochodzi od regionalnego określenia zarośli na terenach podmokłych oraz od popularnej w Poleskim Parku Narodowym ścieżki dydaktycznej „Czahary”.

Pierwsza Jesienna Wędrówka

7 października 2022 roku o godzinie 7:41 Czahar rozpoczął swoją pierwszą jesienną migrację z okolic Wólki Tarnowskiej. Trasa przelotu obejmowała przeloty nad Krasnymstawem (8:43), Szczebrzeszynem (9:57), Jarosławiem (12:17), Sanokiem (13:53), Balnicą (14:57), Kalużą (15:57), Tiszalokiem (18:57) oraz Polgar (19:58). O godzinie 20:57 wylądował w okolicach Hortobagy, gdzie przebywał do 20 października 2022 roku. Następnie przemieścił się do Parku Krajobrazowego Pusztaszeri na Węgrzech, podążając trasą zbliżoną do migracji Polesi z 2021 roku.

Pobyt na Pusztaszeri i Migracja do Wielkiej Równiny Węgierskiej

Na Pusztaszeri, obejmującym jeden z największych chronionych krajobrazów na Węgrzech – Pusztaszer, Czahar korzystał z różnorodnych biotopów, takich jak tereny podmokłe objęte konwencją Ramsar. 21 października 2022 roku Czahar znalazł się nad jeziorem Csaj-tó, gdzie przebywał do 30 października, codziennie przylatując około godziny 16:00. Jego wędrówka była zaskakująco podobna do migracji Polesi z poprzedniego roku, różnica w terminach przylotu i wylotu wynosiła jedynie tydzień.

Migracja Zimowa

Po opuszczeniu Polski w październiku 2022 roku, Czahar spędził zimę na Wielkiej Nizinie Węgierskiej, głównie na pograniczu serbsko-węgierskim w dolinie rzeki Cisy. W styczniu 2023 roku przemieścił się do doliny rzeki Cisy, będącej dopływem Dunaju, w pobliżu styku granic Węgier, Słowacji i Ukrainy. Do 8 marca 2023 roku Czahar wraz ze stadem podróżował do zmeliorowanych pól doliny Latorica na Ukrainie, gdzie przebywał przez 11 dni. 19 marca 2023 roku, pokonując 345 km w jednym skoku z średnią prędkością 50 km/h, zakończył swoją pierwszą wiosenną migrację na podmokłych łąkach na północ od Chełma.

Rok 2023

Wiosenna Migracja i Powrót do Poleskiego Parku Narodowego

W pierwszej połowie kwietnia 2023 roku Czahar przebywał głównie w okolicach Poleskiego Parku Narodowego. 11 kwietnia podjął czterodniową, pętlową wycieczkę, odwiedzając dolinę Narwi koło Łapy oraz pogranicze ukraińsko-białoruskie, pokonując ponad 450 km. Od 15 kwietnia wrócił do okolic Bagna Bubnów i wsi Karczunek, przelatując na pobliskie pola i torfowiska.

Letnie Miesiące i Rozprzestrzenianie Terenu Pobytu

28 kwietnia 2023 roku Czahar pokonał granicę Polski, lądując 30 km od Lasów Sobiborskich, przy pasie granicznym Ukrainy i Białorusi nad kanałem rzeki Ryta. W dniach 1-4 maja przeprowadził krótki rekonesans do podmokłych lasów rezerwatu krajobrazowego Przybużańskiego Polesia, a następnie wrócił w pas przygraniczny, blisko ukraińskiego miasta Huta. Od 28 kwietnia do 15 maja Czahar pozostawał na zmeliorowanych łąkach przy granicy ukraińsko-białoruskiej, z kilkoma krótkimi wyprawami żerującymi w promieniu do 20 km.

16 maja 2023 roku przemieścił się na północ do obrębu łąk obwodu brzeskiego, nocując nad jeziorem Łukowo. Następnego dnia pokonał 127 km, wracając do Polski, gdzie spędził pierwsze dwa dni na zmeliorowanych łąkach pod Kąkolewnicą (powiat radzyński). 20 maja Czahar dotarł z powrotem do Poleskiego Parku Narodowego, nocując zamiennie na Bagno Bubnów i Bagno Staw, żerując na terenach otwartych pod Wojciechowem oraz w okolicach rezerwatów Serniawy, Chutcze, Pniówno, Kulczyn i Petryłów. Codziennie pokonywał średnio 14 km, wzbijał się do lotu nie więcej niż 6 razy dziennie.

Letnie i Jesienne Przebywanie w Poleskim Parku Narodowym

W lipcu 2023 roku Czahar wykorzystywał głównie następujące obszary w obrębie Poleskiego Parku Narodowego:

• Pola i łąki w okolicach wsi Sęków i Wielkopole
• Łąki w pobliżu wsi Małków
• Krowie Bagno
• Bagno Bubnów
• Bagno Staw

W sierpniu 2023 roku zwiększył wykorzystywanie obszarów na Polesiu, przebywając przede wszystkim w okolicach wsi Sawin, Sęków, Wielkopole, Małków oraz w terenach Krowiego Bagna, Bagna Bubnów i Bagna Staw.

We wrześniu 2023 roku Czahar dalej rozszerzał swoje terytorium, przebywając głównie w województwie lubelskim:

• Łąki i otoczenie zalewu w okolicach wsi Sawin i Krobonosz
• Łąki w pobliżu wsi Chutcze (Jezioro Słone)
• Południowa część Krowiego Bagna
• Bagno Bubnów
• Bagno Staw

Druga Jesienna Migracja

8 października 2023 roku o godzinie 6:57 Czahar wystartował z okolic Krowiego Bagna, rozpoczynając swoją drugą w życiu wędrówkę jesienną. Tego dnia o godzinie 9:00 przeleciał nad Zamościem na pułapie 1,278 m. Kolejny odczyt sygnału z nadajnika pochodził dopiero z następnego dnia z okolic Debreczyna na Węgrzech.

Rok 2024

Wiosenna Migracja i Powrót do Poleskiego Parku Narodowego

W drugiej połowie stycznia 2024 roku Czahar wraz z Żdżarkiem, innym członkiem stada, spędzili czas na wspólnym żerowaniu i spaniu ramię w ramię. Na początku lutego 2024 roku Czahar pozostał na terenie węgiersko-rumuńskim, przemieszczając się głównie w obrębie widł rzek Barcău i Ér-főcsatorna. Regularnie zmieniał miejsca noclegowe, jednak na stosunkowo krótkie odległości.

22 lutego 2024 roku Czahar jednym susem przeleciał 350 km, docierając na Polesie po około sześciu godzinach lotu. Pierwszą noc na ojczystej ziemi spędził na Karczunku w Poleskim Parku Narodowym, gdzie regularnie można go spotykać. Od tego czasu Czahar wiernie pozostaje w obrębie Poleskiego Parku Narodowego, często odwiedzając Bagno Bubnów oraz najbliższe okolice.

Zachowania Noclegowe

Od połowy stycznia do lutego 2024 roku Czahar wykazywał tendencję do pozostawania w znanych miejscach. Niemal każdą noc spędzał w miejscach odległych od siebie zaledwie o kilkadziesiąt metrów, co może świadczyć o jego upodobaniu do bezpiecznego i znajomego otoczenia.

Podsumowanie

Żuraw Czahar, od momentu swojego wyklucia w 2022 roku, prezentuje fascynujący wzorzec migracyjny, który jest nie tylko zbliżony do migracji innych żurawi w regionie, ale również dostarcza cennych danych naukowych na temat zachowań tego gatunku. Jego trasy migracyjne, wybór miejsc noclegowych oraz adaptacja do różnych środowisk podmokłych i otwartych terenów rolniczych stanowią ważny element w badaniach nad sukcesem lęgowym oraz wpływem zmieniających się warunków środowiskowych na populacje żurawi w Polsce i Europie.

Dzięki zaawansowanym metodom znakowania, takim jak obrączki metalowe, kolorowe oraz nadajniki GPS/GSM, naukowcy mogą dokładnie śledzić ruchy Czahara, co pozwala na lepsze zrozumienie dynamiki migracji żurawi oraz identyfikację kluczowych obszarów dla ich przetrwania. Kontynuacja takich badań jest niezbędna dla ochrony tego majestatycznego gatunku, zwłaszcza w obliczu nowych zagrożeń związanych z inwazyjnymi drapieżnikami, suszą i degradacją siedlisk podmokłych.